Madencilikte ÇED Süreci Rafa Kalkıyor!

TBMM’ye sunulan yeni kanun teklifiyle, ormanlar MAPEG kontrolüne geçiyor; ÇED kararı beklenmeden madencilik ve enerji yatırımlarına onay yolu açılıyor. Karadeniz’in doğal varlıkları tehdit altında.

13 Haziran 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan ve 19 Haziran’da Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan torba kanun teklifi, çevre mevzuatında köklü değişiklikler içeriyor. Özellikle orman alanları ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerine ilişkin düzenlemeler, Giresun’da başlayan maden talanında vatandaşların elini kolunu bağlayacak.

MAPEG’e Sınırsız Yetki, Ormanlara Maden Tehdidi

Teklife göre, bugüne kadar Orman Genel Müdürlüğü uhdesinde bulunan orman izinleri, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne (MAPEG) devredilecek. Artık yatırımcılar, ÇED süreci tamamlanmadan Orman İdaresi’ne başvuru yapabilecek; “ÇED Olumlu” ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararları beklenmeden ön izin süreci başlatılacak. Üstelik Orman İdaresi 3 ay içinde görüş bildirmezse, izin verilmiş sayılacak. Bu uygulama, “zımni onay” mekanizmasıyla projelerin otomatik onaylanmasının önünü açıyor.

Giresunlu milletvekilleri takip altında olacak

Bu kapsamlı düzenlemenin Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda yapılacak oylamasında, Giresun milletvekillerinin takınacağı tavır da kamuoyu tarafından dikkatle izlenecek. Doğal varlıkların korunması, tarım alanlarının ve su kaynaklarının güvence altına alınması konusunda hassasiyet gösteren Giresunlu yurttaşlar, özellikle ilin ormanlarının yüzde 85’inin maden ruhsatlarına konu olduğu gerçeği ışığında, vekillerin halkın ve doğanın yanında mı yoksa sermaye gruplarının talepleri doğrultusunda mı oy kullanacağını merakla bekliyor. Giresun’un geleceği açısından bu kritik oylama, vekillerin siyasi sorumluluklarını ne ölçüde yerine getireceklerinin de bir göstergesi olacak.

İl Genel Meclis Üyesi Cebeci; “Karadenizli tüm milletvekillerini bu kanun teklifine ret vermesini talep ediyoruz”

Konuyla ilgili konuşan İl Genel Meclis Üyesi Ömer Cebeci, Giresun’daki tehlikeye dikkat çekerek şu açıklamayı yaptı: “Giresun’un yüzde 85’i maden ruhsat sahası ilan edilmiş durumda. Bu kanun teklifi kabul gördüğünde kimse benim arazim var, evim var, barkım var demesin. Acil kamulaştırma kararı ile birlikte sizin fındık arazilerinizi, tarlanızı, evinizi maden şirketlerine açmış olacaklar. Yaylarımızı, meralarımızı ve orman alanlarımızı ve su kaynaklarımızı maden şirketlerine açacaklar. Giresun’daki fındık alanları ve çay alanları, büyük tehlike altında. Halkın yaşam alanları ve su kaynaklarının temin edildiği orman alanları, Karadeniz’in oksijen depoları ormanlarımız tehlike ve risk altına girecek. Türkiye’nin en fazla orman alanı olan Karadeniz’in dağları tamamen çölleşmiş olacak. Biz bu kanun teklifine reddediyoruz. Tüm halkımızı bu konuda uyarıyoruz. Siyasi iktidarın bu kanun teklifinden vazgeçmesini ve Karadenizli tüm milletvekillerini bu kanun teklifine ret vermesini talep ediyoruz.”

ÇED Süreci Askıya Alınıyor

Teklifin çevre mevzuatında getirdiği kritik değişikliklerden biri de “ÇED Gerekli Değildir” kararının tamamen kaldırılması. Buna göre:

• ÇED Olumlu kararı beklenmeden teşvik, ruhsat, imar ve izin süreçleri başlatılabilecek.
• Orman izni için artık ÇED kararı gerekmeyecek.
• MAPEG, hem ruhsatlandırma hem de ÇED sürecini yürütecek, böylece sürecin hem hakimi hem oyuncusu olacak.
• Kamu kurumları 3 ay içinde görüş bildirmezse, MAPEG zımni onay ile işlemleri tamamlayacak.

Çevre örgütleri ve uzmanlar, bu düzenlemenin doğa koruma ilke ve kurumlarını devre dışı bıraktığı uyarısında bulunuyor.

Karadeniz Alarm Veriyor: Giresun’da %85’i Ruhsatlı Alan

Teklifin yasalaşması hâlinde özellikle Karadeniz bölgesindeki doğal alanların ciddi risk altında kalacağı belirtiliyor. IV. Grup metalik maden aramalarının yoğunlaştığı Karadeniz’de; 200 bin yıllık doğal ormanlar, içme suyu havzaları, fındık ve çay gibi stratejik tarım ürünlerinin üretim alanları tehdit altında.

MAPEG verilerine göre Giresun’da il sınırları içinde yer alan çalışma alanlarının yaklaşık %85’i maden ruhsatlarına konu edilmiş durumda. Doğu Karadeniz genelinde bu oran %75’in üzerine çıkıyor.

STK’lerden Ortak Tepki: “Torba Talan” Yasası TEMA Vakfı, TMMOB, Ekoloji Birliği ve çok sayıda çevre örgütü tarafından yapılan ortak açıklamalarda, bu düzenleme “doğaya karşı açılmış bir savaş” olarak niteleniyor. Özellikle zımni onay uygulaması ve ÇED sürecinin işlevsiz hale getirilmesi, “hukuken meşru ama ekolojik olarak yıkıcı” bir yönetim anlayışı olarak eleştiriliyor.

Maden şirketi sahipleri kanunu destekliyor!

Öte yandan madencilik sektörü temsilcileri teklifi destekliyor. Yatırımların önündeki bürokratik engellerin kalkacağını savunan sektör sözcüleri, stratejik madenlerin hızlı üretimi için bu değişikliklerin gerekli olduğunu belirtiyor. Ancak bu hızlılaştırılmış süreçlerin çevresel maliyeti konusundaki endişeler büyüyor.

Ne Olacak?

Kanun teklifinin önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu’na gelmesi bekleniyor. Eğer teklif bu haliyle yasalaşırsa, Türkiye’nin orman varlığı, doğal sit alanları ve tarım arazileri üzerindeki baskının daha da artacağı öngörülüyor.

Haber: Barış Tüysüz