Ferrero, Kahverengi Kokarca ve Fındığın Samuray Arıları…

Çok kıymetli dostlarım,

Yine biraz uzun yazı yazacağım çünkü söylemem ve dile getirmem gereken hususlar var şimdiden affınıza sığınıyorum.

Her sezon öncesi son beş yıldır bir değerlendirme ve beklenti yazımı sizlerle paylaşmıştım. Bu yıl özellikle eylül ayinin sonunu bekledim. Bakalım bizim müstahsillerimiz milli ürünümüz ve tek gelir kaynağımız olan fındığına sahip çıkacak mı diye. Çok üzülerek ve biraz da sitemkâr bir dille dile getirmek istiyorum ki benim yapmış olduğum tespitlere göre bu yıl pazara inen fındığın %75’i emanet. Ben bu oranı bu zamana kadar hiç görmedim. Yani 40 yıldır bu olmadı şimdi rekor kırdık. Hep söyledim yine söylüyorum emanete verilen her bir kilo fındık, fındık fiyatlarının yükselmesi yönündeki en büyük engeldir. Ama tabi birileri bundan çok memnun. Bankaların %50 maliyetle verdiği kredi yerine sıfır maliyetli emanet fındığı satıp sermaye olarak kullananlar çok var. Ama bu işin sonu hiç iyi olmayacak onu da hatırlatmakta fayda var.

GeçmiÅŸ yıllarda hep anlattım yine hatırlatıyorum. Bu lisanslı depo niye bizim ilgimizi hiç çekmiyor. Fındığını güzelce hazırlasan lisanslı depoya bıraksan bıraktığın fındığın %75’i kadar nakidi ziraat Bankası’ndan dokuz ay vadeli alsan, Aldığın elektronik ürün senedini güvendiÄŸin bir tüccara satsan dokuz ay vadeli fındığı bugünden herkes minimum 170 TL’den alır. Sen de fındığını 170.-TL den satıp parasının %75 ini peÅŸin kalanını dokuz ay sonra alsan ne olur. Åžimdi aklınıza şöyle bir soru gelir kim alacak o vadede fındığı 170 TL’den. Buradan yazıyor ve taahhüt ediyorum lisanslı depoya bıraktığınız fındığının ürün senedini getirin fındığınızı ÅŸirketimize 170 TL’den dokuz ay vadeli satın bankanın kefil olduÄŸu bloke çekinizi alın. Toprak mahsulleri ofisi yani devlet fındığa az fiyat verdi. Fındık 160 – 170 TL olmalı diye beyanat verenlere de selam olsun.

Bu lisanslı depo nimeti sadece Giresun Kalite fındık için geçerli. Bu nimetten neden faydalanmıyoruz bir türlü akıl erdiremiyorum.

Sezona başlarken fındık fiyatları 125 TL idi sonra 130 TL’ye kadar çıktı şimdiyse 122 TL’ye kadar indi. Toprak mahsulleri ofisine verilen fındıktan ortalama randıman esasına göre ele geçen para 135-140 TL arası. Ortalama iki ton fındık verenlerin cebine minimum 30.000 TL fazla para girecek. Bundan da neden faydalanmadığımıza bir türlü inanamıyorum. Ama tabii piyasaya bakınca da kim uğraşacak TMO‘ya fındık vermek için patozdan fındık çıktığı gibi herkes alıyor yaş kuru demiyor.

Arkadaşlar bu yılki kadar biz, bize fındık satan dostlarımızı üzdüğümüz bir yıl olmadı. En yakın dostlarım yaş ve içindeki Çürüğü seçilmemiş fındığa araba istiyor biz de gönderiyoruz ama gittiğimiz on kapıdan Yaklaşık dördünden fındık almadan dönüyoruz. Zaten bizim arabalar da su yakıyor (!)

Çıktığımız yolda kaliteyi bozmamak adına dostlarımızı üzmeye devam edeceğiz. Hem dünyanın en kaliteli hem lezzetli fındıklarının Yetiştiği bölgeden fındık alıyoruz diyeceğiz hem de ürünümüze Çürük fındık yaş fındık karıştıracağız. Bizim hiç öyle bir niyetimiz yok. Bizimle yol yürümek isteyen Müstahsillerimize her zaman sahip çıkacağız. Balsu firması ile ortak koordinasyonla ücretsiz dağıtmış olduğumuz doğal ve natürel işlenmiş koyun gübresi kullanılan bahçelerimizdeki fındık çok farklı ve verimli oldu. Aynı şekilde gübre dağıtımlarımız devam edecektir.

Gelelim kahverengi kokarcamıza…

Başımızda öyle bir dert var ki büyüklüğünün farkında değiliz. Şu andan itibaren gerekli mücadele yapılmazsa önümüzdeki yıl çok kötü bir tabloyla karşılaşabiliriz. Karadeniz bölgesinde bu işin farkında olup elinden gelen bütün gayreti gösteren il tarım müdürümüz Sayın Dr. Muhammed Angın beyefendi ve ilçe tarım müdürümüz İbrahim Gencan beyefendileri gönülden tebrik ediyorum.

BALSU firması ile ortak yürütülen projemizde 3ay önce 50 adet Feromon tuzağı 50 köyümüze konulmuş ve gerek köy muhtarları gerekse gönüllü arkadaşlar sonuçları her zaman il tarım ilçe tarım müdürlükleri ve ilgili arkadaşlara Whatsapp grubu üzerinden iletmişler ve gerekli mücadele yapılmıştır. Bu projemize öncülük yapan ve destek veren ve bizzat takip eden ilçe kaymakamımız sayın Dr. Muhammed Lütfi Kotan Beyefendiye de minnettarız.

Bundan sonra yapılacak mücadele daha aktif olmalı bunun için çok yakın zamanda yine bir açıklamada bulunacağız. Çünkü çok fazla Feromon tuzaklarına ihtiyaç var ve maalesef yurt dışından gelen bu tuzakların temini bugün yapmış olduğumuz görüşmelerden sonra en erken 15 gün sonra gerçekleşecektir.

Fındıkla ilgili bir magazin olduğunda en önde yer alan üniversite ve Fakültemiz yetkilileri bu konuda bir çalışma başlatmalı ve bunu hemen üretmeli.

Fındığa zarar veren sadece kahverengi kokarca değil. Bazı şirketler (aslında 1 tane diğerleri yavruları ) geçen yıl rekabet kurumuna söz verdiler bizim açıklayacağımız fiyat TMO’nun açıklayacağı fiyatla aynı olacak diye.

Ancak aynı firma aynı fiyatı açıkladı fakat bir hafta boyunca kapısına gelen ürünlerin yüzde doksanını reddetti. Açıklamış olduğu ürün alım kriterleri bu yıl üretilen fındıkların hiç birisinde yok. Bu firmanın reddettiği fındıklar ona tedarikçilik yapan birçok firma tarafından alındı 15-20 TL düşük fiyatla

Sonra o büyük firma (!) kriterleri değiştirdi  %2 olarak açıkladığı Çürük oranını üç yaptı. Bir hafta sonra dört yaptı. Kendisine tedarik yapan firmalar onun reddettiği fındıklar alıp tekrar düşük fiyattan ona satmamıştır.

Geçen yıl aynı firma tedarikçilerine 80 TL’den kabuklu fındık yazdı. Bütün tedarikçilerin ortalama teslim maliyeti 85 TL’nin altında değildi. Sonradan fiyatları iyileştirdi 90’a çıkardı. Tabii fındık da 105 TL’ye çıktı.

Bizim tedarikçi dostlarımız yine zarar etti. Geçen yıl Samuray arisi görevini üstlenen müstahsillerimizdi. Erken satmadı fındığını. Pazara da çok fazla indirmedi. Emanete de bu kadar vermedi ve fiyatlar sürekli yukarı yönlü oldu. Yani Samuray arıları kokarcanın yavrularını yiyerek zor durumda bıraktı(!)

Ey Müstahsil -Üretici kardeşim senin fındığını silah çekerek zorla elinden alan mı var niye sahip çıkmıyorsun? Ülkemizde bir sürü ziraat odası ve bir sürü borsa var. Neden onları zorlamıyorsunuz bize extra lisanslı depo yapın (Trabzon Ordu Samsun Sakarya Düzce ) Tirebolu’ya da 10 bin tonluk bir şube açın diye neden talepte bulunmuyorsunuz.

Peki, bu şartlarda bizim şikâyet etme hakkımız var mı? Malum firma işçilerine verdiği sözü bile tutmuyor sana mı merhamet edecek. Senin emanete verdiğim fındık çoktan kırıldı ihraç edildi İtalya’ya gitti Nutella oldu çikolata oldu Bizim Özlü köyünde dursun bakkal da satılıyor. Sen de zannediyorsun ki benim fındığım emanette. Adam işini görmüş daha senin fındığına para verir mi?

Sonra başlarız konuşmaya nerede bu devlet nerede bu hükümet diye. Devletler hükümetler kimlerden oluşuyor arkadaşlar.

Rekabet kurumunu da tebrik ediyorum üzerine düşen görevi yaparak gerekli incelemeyi başlatmıştır. Umarım malum firma akıllı olur ve fındığa hak ettiği fiyatı vererek yoluna devam eder.

Yaşım gereği birçoğunuz benden küçüksünüz o yüzden bu yazımı biraz sitem dolu yazdım hepinizden helallik istiyor hayırlı akşamlar diliyorum.

Allah sağlık afiyetle nice fındık sezonlarına eriştirsin hepimizi ve fındığımıza sahip çıkmayı emanete vermemeyi nasip etsin.

Yazar: Halil İbrahim Paltun-Altun Gıda YKB