Online Giresun Platformu
Son zamanlarda özellikle fındık üzerine yapılan spekülasyonları ve fındık da geldiğimiz noktayı sizlerle paylaşmak istedim. Özellikle bu yıl fındığına sahip çıkıp emanete bırakma oranı son yılların en düşük seviyeye indiren tüm üreticilerimizi tebrik ediyorum. Evet, fındık fiyatları 210-220 bandında başladı 350 TL’ye kadar çıktı.
Fındığın bu fiyatlara gelmesinin en önemli üç faktörü var bir don olayı iki aşırı sıcakların verdiği zarar üçüncüsü ve en önemlisi de fındığın az olduğu bu yıl üreticilerin fındığına sahip çıkıp emanete vermemesi. Geçmiş yıllarda fındık sadece dondan zarar görüyordu ve özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde fındık hasadı azalıyordu bu sene her tarafta hem dondan hem sıcaktan verim düşük. Bu faktörler bir araya geldiğinde fındık fiyatları nasıl füze gibi gidiyor yukarı hep birlikte gördük. Ama bu birilerini rahatsız etmiş olacak ki 350 TL’yi gören yani 8 $’ı gören tarihin en yüksek seviyesindeki fındık fiyatları birtakım farklı oyunlarla aşağıya çekilmeye çalışıldı.
Sizlere birkaç fotoğraflar ve yazılar paylaştım. Önceki gün Financial Times bir yazı yazdı. Yazının içeriği ile Türk basınının gördüğü farklı olarak yayınlandı. “Ferrero Türkiye’den fındık alımını durdurdu” başlığı son derece manidar. (Buraya özel bir not düşüyorum madem öyle önümüzdeki aylarda da almasın da bir görelim bakalım) Ne zaman fındık fiyatları birilerinin hoşuna gitmeyen miktarlara çıkınca hemen bir el devreye girer ve bir sürü haber yayınlar. Bu da onlardan biri bana göre.
Ferraro Avustralya’da 1 milyon fındık fidanı dikecek diye yapılan haberi sizlerle paylaştım. İklim şartları ve Avustralya’daki üretim maliyetlerinin çok yüksek olacağı ortaya çıkınca vazgeçti. Şimdi Sırbistan’da 2 milyon fidan dağıtacak diye bir yazı gündeme geldi. Fındık fiyatları istedikleri fiyata düşerse bu haberi de kaldırırlar.
Arkadaşlar bir hususa dikkatinizi çekerim. Fındıkların dondan etkilenerek rekoltenin az olduğu dönemlerde 1994 2004 2014 yıllarında fındık fiyatları bir yıl içerisinde o sezona ait en yüksek 7 $’ı görmüştür. Devamındaki zaman diliminde 3 $ fiyatı görmekte çok zorlanmış ve görmemiştir.
Şimdi değerli üreticilerimizdeki genel anlayış bana göre şu; önümüzdeki yıl daldaki rekolte yüksek olunca siz bizden 6 $’a fındık alacak mısınız? Hayır.
O zaman bırakın on yıllık ortalamanın bir yılında fındık 10 $ olsun da genel ortalama hiç değilse 4.5 – 5 $ olsun.
Tüzel kişilerin büyük şirketlerin ticari merhameti olmaz. Onların tek gayesi en yüksek kara ulaşmaktır.
610.000 ton rekolte var diyenlerle birlikte hareket ettiğine inandığım Ferrero yetkilileri işin sonunda çok yanılacaklar. Önümüzdeki yıl bence en riskli yıllardan biri. İnşallah olmaz ama don olursa fındık yanacak don olmazsa kokarca ortalığı saracak.
Şirket yetkilileri bunu biliyor ve alabilecekleri en ucuz fiyata fındık almak için her türlü spekülasyonlar yapıyorlar.
- Hani siz kaliteli fındık alıyordunuz?
- Hani fındığın çok olduğu dönemlerde fındıklardaki toksinden dolayı geri iade ediyordunuz?
- Neden 2022 mahsulü fındıkları şimdi üzerinden üç yıl geçtiği halde 2025 mahsulü ile ortalama yapıp bana verin, diyorsunuz.
2025 yılı fındık fiyatlarının sürdürülebilir olmadığını herkes biliyor. Bu fiyatların buraya gelmesindeki en büyük etkeni de yukarıda yazdım.
Önümüzdeki yıllarda biz ülke olarak verimliliği artırmazsak bir gerçek var ki fındık dikilebilir alanları hep büyüyecek. Çünkü onlardaki maliyet bizim maliyetimizin %30’u kadar.
Hele bu yıl Türkiye’de İtalya’da fındık olmaması fiyatların dolar bazında bile çok yükseklere çıkması özellikle Şili ve Amerika’da fındık dikim alanlarının hızla genişleyeceğine işaret ediyor.
Eğer bizler bahçelerimizi gençleştirip yenileyip dönüm başı verimimizi artırmazsak uzun vadede rekabet şansımızı ciddi anlamda kaybedebiliriz.
Hiçbir kurum hiçbir firma bizim elimizden fındığı zorla alma şansına sahip değil. 600.000 ton olarak açıklanan rekoltenin 450.000 ton olarak gerçekleşmesi halinde fındıkların yetmeyeceği aşikâr. En büyük alıcı yöneticileri yurt içinden kendilerine giden raporlar ışığında 250 260 bandında alacak oldukları fındığı 350’den almadıklarına pişman olacaklar bence.
Geçen yıl bu firmaya fındık yazdıranlar hep daha yükseklerden alıp taahhütlerini yerine getirdiler bunu da unutmayalım. Öyleyse bu yıla mahsus olmak üzere biz de fındığınızı en yüksek değerden satma şansına sahibiz. Ben bunu kullanalım diyorum hepinize sağlıklı huzurlu ticaretler ve ömürler diliyorum.
*Halil İbrahim Paltun Fındık Sanayicisi