Online Giresun Platformu
Doğu Karadeniz yöresinin sahile bakan dağ yamaçlarında fındık ve çay, sularında palamut ve hamsi bol olur. Son iki yılda bu ürünler geçtiğimiz yıllara göre iyi para etti. Bölge insanın yüzü gülmeye başladı.
Geçen yıl sezon başında bir kilo fındık 13 liradan alınıyordu. Pandemi illeti daha duyulmamışken gerek yerli halk ve gerekse gurbetçiler çocuk okutmak gayesi ile fındıklarını 13-15 lira arası tüccara vermek zorunda kaldı. Bu fiyat masraflar işin içine girince iyi bir getiri değildi.
Tüccar ve devlet Mart 2020 yılı başlarına kadar ürünü bu fiyatlardan aldı. Sene başında Çin’de peyda olan ve bütün dünyayı esir alan COVİT 19 illeti, dünya ekonomisini allak bullak ederken, Türk fındığının fiyatını yukarı doğru zıplayamaya başladı. Evine kapanan, yasaklarla evde kalan zengin ülkeler; aldıkları alkolün yanında çerez olarak fındık tüketmeye başladı. Elinde yılbaşından kalma stoklar biten AB ülkeleri, bizim depolarımızda bekleyen fındıkları talep etmeye başladı.2020 Mayıs ayı sonuna kadar İtalya ve Almanya’ya gönderilen iç fındık miktarı 350 bin tonu bulmuştu.
350 bin ton iç fındık demek, 700 bin ton kabuklu fındık anlamına geliyordu. Tüccar bu talebi karşılamak için önceki yıllardan kalan tüm fındıklar piyasaya sürülüyor. Hatta üreticinin elindeki fındıkların pazara inmesini teşvik edici cazip fiyatlar teklif ediliyordu. Böylece Mayıs sonunda bir kilo fındık 24 liraya çıkıyordu.
Pandamı korkusundan evinde yatan Avrupalı, havaların ısındığı yaz başında ekonominin batma korkusu ile evinden çıkıyor, mideyi boş verip cebini düşünmeye başlıyor. Neticede bir miktar fındık tüketilemiyor, Avrupalının deposunda kalıyordu.
AB ülkeleri 2020 Ağustos fındık sezonuna fındık stokları ile girdi. Üretici yeni sezonda, 2019 sezonu kadar mahsul toplayamadı; rekolte biraz düşük oldu. Ama fındık bir kere 24 lirayı görmüştü. Pandemi illeti de devam ediyor. Devlet DMO eliyle; 50 randıman 2020 Giresun kalite fındığın kilosunu 22.50 liradan almaya başlıyor.
Karadeniz kıyısında hasat yapılıp çuvallara istif edilen fındıklar; Eylül ayında,23 lira ile 26 lira arasında alıcı buluyor. Bu fiyata rağmen çoğu üretici pazara mahsul indiremiyor, kilosunun 30 lira olmasını bekliyor.
Bu günlerde tüccarda bir kilo fındık 24 liraya alınıyor. Teşvik için 50 kuruş daha verenler var. Sorduğumuzda “Beklettiğimiz malı aldığımız fiyata devredemiyoruz”. İhracatçı firmalar “Avrupalı fındık tüccarı şu an fındık istemiyor. Stoklarımız dolu diyorlar. Biz yılbaşı taleplerini bekliyoruz. Kasım ayı sonunda yukarı doğru bir hareketlenme olacak” görüşündeler.
Pandamı 2019 yılındaki gücünden bir şey kaybetmedi. Mikrop geçtiğimiz dönemden daha azgın, daha yaygın. AB’nin zengin ve kalkınmış ülkeleri bir kaç hafta sonra tekrar evlerine kapanacak. Daha çok kuru yemiş ve fındık tüketecek.
Şu zamana kadar 70 bin ton iç fındık ihraç etmişiz. Bu salgın devam ederse; satışlarda geçen yılı geçeriz. İç piyasada fındık 30, belli olmaz 35 lirayı zorlar. Bu sezon satılan 70 bin ton fındık son on yılın ortalamasına göre çok az.
Giresun esnafı ile yaptığım istişarelerde iç piyasamızda fındık tüketimi artmaya başlamış. Yani fındığımızı biz de yemeye başlamışız. İç fındık işine soyunan fark edilecek oranda müteşebbis türemeye başladı. Üretimde Fiskobirlik’i katlayan firmalar var.
Fındık tüccarını dinlersen bu sene rekolte az. Fındıklar iri. Fındıklar iyi beslendikleri için kabukları kalın, randımanları düşük. Bir başka görüş; küften dolayı bazı yörelerde fındıkta % 10 yakın çürük var.
Birde ihracat yapan firmalar “Avrupalı” kapılarında daha çok fındık satmak için fiyat kıran, rekabet yapan tüccar var diyor.
Kim ne derse desin, Karadeniz’de tombul fındık, sivri fındık varsa, cepte para hazır.